Chính sách Nhà nước liên quan đến tải trọng, đăng kiểm và phí cầu đường

Trong lĩnh vực vận tải đường bộ tại Việt Nam, việc tuân thủ chính sách tải trọng, đăng kiểm và phí cầu đường không những là yêu cầu pháp lý bắt buộc, mà còn góp phần đảm bảo an toàn giao thông, bảo vệ kết cấu hạ tầng và giảm thiểu tác động tiêu cực về môi trường. Bài viết sau làm rõ các quy định quan trọng hiện hành để chủ xe, doanh nghiệp vận tải nắm rõ.

1. Quy định về tải trọng xe

Tải trọng là một trong những tiêu chí quản lý nghiêm ngặt trong quy chuẩn giao thông. Xe khi đăng ký lưu hành phải công bố trọng lượng bản thân, tải trọng cho phép, khối lượng toàn bộ… Nếu xe vi phạm chở quá tải (vượt quá tải trọng cho phép), chủ xe, tài xế có thể bị xử phạt nặng, bị tước giấy phép lái xe, buộc hạ tải hoặc tạm giữ phương tiện.

Cơ quan quản lý giao thông thường xuyên tổ chức kiểm tra tải trọng xe lưu thông qua hệ thống trạm cân lưu động, trạm cố định. Việc này nhằm giảm thiểu hư hại cầu đường do xe quá tải gây ra, đồng thời giảm rủi ro mất an toàn giao thông.

2. Quy định về đăng kiểm xe

Đăng kiểm (kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường) là thủ tục bắt buộc để xe được phép lưu hành trên đường. Chính sách đăng kiểm bao gồm:

Xe mới (chưa qua sử dụng) được miễn kiểm định lần đầu nếu có giấy chứng nhận chất lượng xuất xưởng hoặc giấy tờ tương ứng theo quy định.
Chu kỳ đăng kiểm định kỳ tùy theo loại xe, tuổi xe, tần suất sử dụng. Ví dụ, theo Thông tư 08/2023/TT-BGTVT, các xe ô tô dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải thuộc diện được tự động giãn chu kỳ đăng kiểm trong một số trường hợp nếu đáp ứng điều kiện.
Nếu xe hết hạn đăng kiểm mà vẫn lưu thông, chủ xe có thể bị xử phạt vi phạm hành chính. Trung tâm đăng kiểm cũng có quyền từ chối cấp giấy chứng nhận nếu xe không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Việc đăng kiểm đảm bảo xe luôn trong trạng thái kỹ thuật tốt, góp phần giảm tai nạn và ô nhiễm môi trường.

3. Phí sử dụng đường bộ (phí bảo trì đường bộ / phí cầu đường)

Phí sử dụng đường bộ là khoản đóng góp của chủ phương tiện để Nhà nước thực hiện công tác bảo trì, nâng cấp hạ tầng giao thông. Trong đó:

Từ 1/2/2024, Nghị định 90/2023/NĐ-CP quy định mới về mức thu, chế độ thu, miễn và quản lý sử dụng phí này.
Đối tượng chịu phí gồm các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đã đăng ký, kiểm định để lưu hành (ô tô, xe đầu kéo và các loại tương tự).
Việc tính mức phí dựa trên loại xe, tải trọng, chu kỳ đăng kiểm. Ví dụ, với xe tải:

Loại xe / tải trọng	Mức thu 01 tháng (VNĐ)
Dưới 4 tấn	180.000 đ/tháng
4 – dưới 8,5 tấn	270.000 đ/tháng
8,5 – dưới 13 tấn	390.000 đ/tháng
13 – dưới 19 tấn	590.000 đ/tháng
19 – dưới 27 tấn	720.000 đ/tháng
27 tấn trở lên	1.040.000 đ/tháng

Ngoài ra, nếu xe chậm nộp phí hoặc chưa nộp khoản phí chu kỳ trước, đơn vị đăng kiểm sẽ truy thu. Với mức phí lẻ (không tròn nghìn), tổ chức thu phí sẽ làm tròn theo nguyên tắc: dưới 500 đồng làm tròn xuống, từ 500 đến dưới 1.000 làm tròn lên 1.000 đồng.
Riêng về phí cầu đường BOT: đây là loại phí thu trực tiếp tại các trạm trên tuyến đường đầu tư theo hình thức BOT (xây dựng – kinh doanh – chuyển giao). Các xe tải khi qua trạm này sẽ trả phí theo loại xe, số trục, tải trọng theo bảng phí quy định của từng dự án BOT. Việc thu phí BOT là nguồn tài chính để các nhà đầu tư thu hồi vốn và vận hành duy tu đoạn đường. Phí cầu đường BOT khác với phí bảo trì đường bộ – phí BOT được thu khi qua trạm, không phải đóng theo chu kỳ đăng kiểm.

4. Những ảnh hưởng thực tiễn & lưu ý cho chủ xe, doanh nghiệp vận tải

Tuân thủ pháp luật: Vi phạm về tải trọng hoặc đăng kiểm có thể dẫn đến xử phạt hành chính, đình chỉ lưu hành hoặc tịch thu phù hiệu, giấy phép kinh doanh vận tải.
Chi phí tăng nếu vi phạm: Xe vượt tải, chậm đăng kiểm hay nộp phí muộn thường bị truy thu hoặc mất thêm chi phí sửa chữa khi xe xuống cấp nhanh hơn do hoạt động quá tải.
Quản lý chu kỳ nộp phí linh hoạt: Với các xe có chu kỳ đăng kiểm dài (18, 24, 30 tháng), chủ xe có thể lựa chọn nộp phí đường bộ theo năm hoặc nộp theo chu kỳ đăng kiểm.
Riêng đối với BOT, chủ xe nên chủ động tìm hiểu bảng phí của từng trạm BOT khi lộ trình đi qua, cân nhắc chi phí vận tải, lựa chọn tuyến đường phù hợp để tối ưu chi phí.